W piątek 21 lutego prezydent Andrzej Duda podpisał Ustawę z dnia 23 stycznia 2020 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta sankcjonuje m.in. dokonany w listopadzie ub.r. podział kompetencji dotychczasowego Ministerstwa Środowiska na Ministerstwo Środowiska i Ministerstwo Klimatu. Ustawa wejdzie w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.
Celem ustawy jest dostosowanie struktury administracji rządowej do nowych zadań, przede wszystkim w dziedzinie polityki klimatycznej oraz gospodarowania majątkiem państwowym. Ustawa nowelizuje Ustawę z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej oraz 96 innych ustaw.
Ustawa z dnia 23 stycznia 2020 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw wyodrębnia dwa nowe działy administracji rządowej: klimat i aktywa państwowe. Odgraniczenia działu klimat dokonano w celu skutecznego prowadzenia polityki ekologicznej, klimatycznej i energetycznej. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu ustawy, dział administracji klimatu stanowi „odpowiedź na wzrastające znaczenie problemów klimatycznych w polityce międzynarodowej, unijnej i krajowej oraz służy pełniejszej realizacji konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju”. Natomiast wyodrębnienie działu aktywa państwowe podyktowane jest potrzebą zapewnienia racjonalnego i efektywnego wykorzystania mienia państwowego, zwiększenia jego wartości oraz realizacji polityki gospodarczej państwa. Konsekwencją wyosobnienia działu klimat jest dokonanie zmian w zakresie spraw objętych działami energia i środowisko oraz instytucji nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw środowiska.
Z Ustawy:
Dział klimat obejmuje sprawy klimatu i zrównoważonego rozwoju, w szczególności w zakresie:
1) udziału w kształtowaniu polityki klimatycznej, w tym w ramach Unii Europejskiej, w szczególności w negocjacjach dotyczących polityki międzynarodowej w zakresie klimatu i zrównoważonego rozwoju;
2) wdrażania polityki klimatycznej Unii Europejskiej, w tym w zakresie zarządzania środkami na cele transformacji ekologicznej i klimatycznej, w szczególności zarządzania aukcjami uprawnień do emisji gazów cieplarnianych oraz zagospodarowania uzyskanych w ich wyniku środków, z uwzględnieniem bezpieczeństwa energetycznego kraju, w tym bezpieczeństwa dostaw energii, surowców energetycznych i paliw;
3) ochrony i kształtowania środowiska oraz racjonalnego wykorzystywania jego zasobów, z zastrzeżeniem art. 28;
4) ekologicznych warunków życia wynikających z ochrony powietrza, ochrony powierzchni ziemi, ochrony przed hałasem i ochrony przed polami elektromagnetycznymi;
5) kontroli przestrzegania wymagań ochrony środowiska i badania stanu środowiska;
6) systemu zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych;
7) gospodarki o obiegu zamkniętym oraz gospodarki odpadami;
8) innowacji, rozwoju przemysłu i promocji eksportu, w dziedzinie klimatu, ekologii, i zrównoważonego rozwoju, z uwzględnieniem działań w zakresie transformacji klimatycznej i energetycznej;
9) zarządzania i koordynacji programami w zakresie upowszechniania, rozwoju i promocji wykorzystywania technologii niskoemisyjnych i zeroemisyjnych, w tym w szczególności w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz transportu;
10) społeczno-ekonomicznych aspektów transformacji ekologicznej i klimatycznej;
11) efektywności energetycznej;
12) rozwoju i wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w szczególności energetyki rozproszonej i prosumenckiej, a także morskiej energetyki wiatrowej;
13) edukacji ekologicznej i promocji ekologicznych warunków życia – w zakresie zadań należących do działu.
Minister właściwy do spraw klimatu sprawuje nadzór nad Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki, Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska, Instytutem Ochrony Środowiska – Państwowym Instytutem Badawczym, Instytutem Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, a także nad działalnością Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Dział środowisko obejmuje sprawy ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego oraz racjonalnego wykorzystywania jego zasobów, w szczególności w zakresie:
1) ochrony przyrody, w tym w parkach narodowych i krajobrazowych, rezerwatach przyrody, oraz bioróżnorodności, ochrony gatunków roślin i zwierząt, prawem chronionych lasów, zwierzyny i innych tworów przyrody;
2) geologii;
3) gospodarki zasobami naturalnymi;
4) leśnictwa;
5) ochrony lasów i gruntów leśnych;
6) łowiectwa;
7) edukacji ekologicznej i promocji ekologicznych warunków życia – w zakresie zadań należących do działu;
8) mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych, w tym nadzoru nad uprawami GMO w rozumieniu przepisów o mikroorganizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz organizmach genetycznie zmodyfikowanych, z wyjątkiem spraw związanych z wydawaniem zezwoleń na wprowadzenie do obrotu żywności i środków farmaceutycznych, spraw organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do użytku paszowego i pasz genetycznie zmodyfikowanych w zakresie niektórych zadań lub czynności określonych właściwymi przepisami oraz kontroli upraw w zakresie organizmów genetycznie zmodyfikowanych.
Ministrowi właściwemu do spraw środowiska podlega Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska.
Minister właściwy do spraw środowiska sprawuje nadzór nad działalnością Państwowego Gospodarstwa Leśnego „Lasy Państwowe”, Instytutem Badawczym Leśnictwa i Państwowym Instytutem Geologicznym – Państwowym Instytutem Badawczym oraz działalnością Biura Nasiennictwa Leśnego w Warszawie.
